De laatste jaren is er heel veel veranderd in de wereld van yoga. Gelukkig word je niet meer meelijwekkend of zelfs wantrouwend aangekeken als je zegt dat je yoga beoefent, al kent het feit dat het gemeengoed is geworden ook keerzijden.
Zo wordt bijvoorbeeld alles waarbij je een houding aan kunt nemen die we kennen uit de moderne yoga, bestempeld als yoga:
bieryoga, yoga met geiten of konijnen, aan touwen of op een surfplank ... als je op één been kunt staan heet het al snel yoga.
Ook veel yogadocenten kennen vooral de moderne en fysieke yogavarianten en blijken onvoldoende kennis te hebben van de oorsprong en de diepe betekenis, die heel wat verder gaan dan rek- en strekoefeningen of juist lekker even rustig aan doen.
Laatst viel mijn oog op een opleiding voor yogadocenten over de wetenschap achter pranayama. In haar artikel gaat de schrijfster van het artikel, zelf o.a yogadocent en degene die de opleiding verzorgt, in op het feit dat we in het Westen niet optimaal of misschien in veel gevallen foutief gebruik maken van ons ademhalingsstelsel. Bovendien is het haar opgevallen dat de meeste yogadocenten onvoldoende kennis hebben van de wetenschap achter pranayama om het op juiste wijze over te kunnen brengen aan cursisten.
In die laatste stelling kan ik me vinden. Pranayama is slechts een (te) klein onderdeel in opleidingen en we 'leren' het van docenten die er (over het algemeen) zelf onvoldoende in opgeleid zijn.
In 2020 wilde ik de drie-jarige internationale opleiding tot pranayamadocent volgen, maar door de coronapandemie is alles uitgesteld.
In het eerste jaar is er nog geen sprake van khumbaka, simpel gezegd; de pauze tussen de in- en uitademing. Dat mag je pas gaan toepassen als je er aan toe bent, laat staan dat je het mag onderwijzen.
Kijk, in pranayama kun je niet in een grote groep iedereen hetzelfde laten doen. Althans, er zijn zo'n drie a vier Pranayama-technieken die groepsgewijs beoefend kunnen worden, maar de overige moeten echt worden geïndividualiseerd onder begeleiding van een goed opgeleide docent.
Kortom, om de wetenschap achter pranayama te begrijpen is het belangrijk om te weten wat het is. Daarvoor is wel even wat meer nodig dan één blog, maar ik vat het even kort samen.
Pranayama 'doe' je weliswaar door middel van je adem, maar het is niet de Indiase variant op ademcoaching!
Het is belangrijk om de volgende twee aspecten van pranayama te begrijpen.
- Pranayama, zoals omschreven in het achtvoudige pad, is een middel om de geest te oefenen. Dit achtvoudige pad werd ruim 200 jaar voor onze jaartelling door Patanjali uitgelegd in de Yoga Sutra's.
Sutra II-29 beschrijft de systematische methode/ discipline die yoga is.
- Yama - Universele waarden
- Niyama - Individuele normen
- Asana - Houding
- Pranayama - Adembeheersing
- Pratyahara - Zintuigelijk terugtrekken
- Dharana - Concentratie
- Dhyana - Eenwording met het meditatieobject
- Samadhi - Meditatie los van vorm
Het worden de acht ledematen genoemd vooral om aan te geven dat alle acht naast elkaar beoefend moeten blijven worden.
- Als pranaymatechnieken worden ingezet als therapie, bijvoorbeeld bij chronische aandoeningen, dan zal dat altijd voor ieder individu afzonderlijk worden benaderd.
Ayurveda is de perfect doordachte en doorleefde levenswetenschap die jou als individu benadert. Door te weten welke dosha (constitutie) jij bent/hebt kun je de beoefening van pranayama op jou persoonlijk afstemmen. Wat goed is voor de één hoeft niet noodzakelijkerwijs ook juist te zijn voor een ander.
De afwisselende neusademhaling kan zowel als kriya (reinigingsmethode) als als pranayama beoefend worden.
In deze blog vertel ik er meer over en in onderstaande video oefenen we samen.
