Toen Robert Prevost tot paus werd gekozen las ik in de Spaanse krant El Pais dat er in Peru (het land waar Prevost het tot kardinaal schopte) geluiden te horen waren van mensen die vinden dat Prevost, nu als hoogste dienaar in de katholieke kerk, excuses moet maken.
Excuses voor het feit dat de christelijke kerk de oorspronkelijke culturen, tradities en religies rigoureus heeft geëlimineerd en zichzelf almachtig bovenaan de hiërarchie heeft geplaatst.
Dat zal wel heel wat bruggen te ver zijn voor de christelijke kerk en de consequenties wereldwijd niet te overzien, maar ik begrijp die geluiden wel.
Onze koning bood excuses aan aan Indonesië, voormalig premier Rutte over het slavernijverleden en burgemeester Halsema over de rol die de gemeente Amsterdam heeft gespeeld tijdens de Jodenvervolgingen in de 2e Wereldoorlog.
Wij hier in het van oorsprong blanke christelijke Westen menen nog altijd dat wij het toppunt van beschaving en ontwikkeling zijn. We zeggen dat ook gewoon zo tegen elkaar, we weten niet beter en zelfs aan talkshow tafels en in het parlement verdedigen we dit standpunt.
Dat het ook anders kan of had gekund komt bij de meesten niet eens op.
Dat deze wijze van denken vorm kreeg bij de Grieken (waar we nog altijd hemelhoog tegenop kijken), zich verder ontwikkelde onder de Romeinen (die de christelijke kerk tot enige ware staatsgodsdienst verklaarden) en zich verder verspreidde over grote delen van de wereld, realiseren de meesten zich niet. En zo zitten we nog steeds opgescheept met een patriarchale manier van denken; van goed en fout, beter, meer, hoger en rijker, van zonde, schuld en hel, en van status, macht, oorlog, armoede, honger en onderdrukking …
Zelfs yoga en Boeddhisme zijn doordrenkt van deze mannelijke yang-energie en van regels en lijstjes (‘De Boeddha was gek op lijstjes’ zegt Jack Kornfield altijd) met een bevrijding (Nirvana, hemel, Moksha, Samadhi) in het verschiet die de meeste mensen helemaal nooit zullen kunnen bereiken.
Lineaire culturen en tradities leren ons dat datgene wat we zoeken niet ‘dáár’ ergens verweg buiten onszelf ligt, maar ‘hier’, en nu leg ik mijn hand op mijn hart. Je hoeft niet eerst iets te geloven, te doen of te worden voordat je goed genoeg en vrij bent, het is hier nu al aanwezig.
Je hoeft je niet anders te kleden, je hoeft niet eerst gedoopt of ritueel gereinigd te worden, wild te plukken, op trommels te slaan of vuren aan te steken om erbij te horen. Dat mag allemaal wel (zolang het geen decorum of spiritual bypass wordt), maar het kan ook gewoon in de stad, driehoog achter naast een niet-carrière-baan, de zorg voor je kinderen of je ouders.
De consequentie van deze realisatie is wel dat je verantwoordelijkheid moet nemen. Nu je ‘weet’ dat jij ‘het’ zelf bent kun je niet langer verwijzen naar een god buiten jezelf.
Als je voorbij het rationele de spirituele dimensie durft aan te gaan, dus als je voorbij het materiële de mysticus in jezelf toestaat, dan leer je dat de hele wereld heilige grond is en dat jij, hoe klein ook, het verschil kunt maken voor het geheel. Niet in het geheel, zo van ‘kijk mij eens uniek en bijzonder zijn’, maar als onderdeel waarin jij net als alles en iedereen een cruciaal radartje vormt.
Makkelijk is het niet want we zijn doordrenkt van hiërarchisch denken en zien dat ook dagelijks om ons heen, maar het kan wel.
Steeds meer veelal vrouwelijke schrijvers en spiritueel leraren inspireren ons om die omslag in denk- en zienswijze te maken. Om het bijzondere in het alledaagse te zien, om onze imperfecte levens niet als mislukking te bestempelen en om het erkennen van de goddelijke vonk in onszelf niet als zondig weg te drukken maar haar juist te benutten om er gezamenlijk iets moois van te maken.
In mijn boek Quiet Yoga schrijf ik o.a.: ‘Zij’ is nodig om alle regels, dogma’s, strengheid, concepten en overtuigingen te balanceren met liefde, zorg en samen. Misschien is yoga wel de liefde voor het zelf en alles.
#dharma #liefde #love #human #mysticus #verwondering #bescheidenheid #beschaving #meditatie #gebed
Bannerfoto: Schiermonnikoog 2025